Frauke J. 100 : Coronabrieven: ” Geluk kun je niet kopen, je moet er niet op hopen”

Beste Lezer,

In de krant van het voorbije weekend stond een opmerkelijke uitspraak: “Wij blijven de kroongetuigen maar voelen ons steeds vaker pretbedervers”. Ze kwam van een intensivist die dagelijks, op de intensieve zorgen van een groot ziekenhuis, het gevecht met covid van nabij meemaakt. Pijnlijk en eenzaam is het geworden, voor verzorgers en zwaar zieken. Weg het applaus en weg de lofbetuigingen. Weg, lijkt ook het medeleven.

Zijn uitspraak staat in schril contrast met het dagelijkse nieuws (dat al lang geen nieuws meer is) over het gemis van een pint, het openen van een terras, het knippen van het haar en het vijlen van de nagels. Alsof het grote geluk daarvan afhangt! Ik weet niet, lezer, of ook jij een dergelijk ultiem verlangen koestert, of net als een zwijgende groep wat ongelovig naar de TV staart. Hoe is het zover kunnen komen?

Ik moet dan denken aan de eerste zinnen uit een gedicht van een lagereschoolmeisje: “Geluk kun je niet kopen. Je moet er niet op hopen…”

Nochtans lijkt het alsof geluk en vrijheid nu afhangen van de gelegenheid tot het kleine individuele genot op een terras of van een etentje. De coronaregels worden vervangen door de wet van de consumptie. Je hoeft echt geen filosoof te zijn om te beseffen dat we ketens weggooien om ze door andere te vervangen. Maar het liefst willen we alle miserie vergeten. Helaas: zo werkt het niet.

In een tijd van pandemisch ongemak wordt de vraag scherper met welke waarden wij Westerse mensen ons geluk en onze vrijheid verbinden. Zelfs in moeilijke tijden.

Dat debat mag, wat mij betreft, wat meer plaats krijgen in de media.

Ja, lezer, ik zou het dan, naast persoonlijk genot, ook graag over solidariteit en verbondenheid willen hebben. Hoe vullen wij deze woorden in? Hoe blijven we stevig geworteld zelfs op een hellend vlak? Hoe maken we er in deze tijd, waarin iedereen het lastig heeft, een ‘samen uit samen thuis verhaal’ van, in de gedachte: ‘geluk kun je niet kopen, je moet er niet op hopen’.

Mvg

 Frauke J.

 Ps: met dank aan E.

Foto Herman Baert

Frauke J. 99: Frauke coronabrieven: ‘Een Niemand is ook Iemand’

Beste Lezer,

Hier is dan mijn - bijna - honderdste brief. Ik weet niet of je je nog herinnert, maar het begon allemaal met de grote nood om als zogenaamde ‘niemand zonder stem’ ook mijn mening te geven. Aangezien ik nooit antwoord kreeg op mijn brieven aan kranten, aangezien ik geen bekende Vlaming, noch machtig noch zeer geleerd ben, belandden mijn brieven aan de krant wellicht rechtstreeks in de prullenmand, want ik kreeg nooit een antwoord. Laatst heb ik het nog eens geprobeerd, en deze keer kwam er een beleefd briefje terug ‘dat men al een teveel aan opinies had’. Raar, dacht ik, dat het wel dikwijls dezelfden zijn die hun mening mogen ventileren, raar ook dat sommige van die meningen niet altijd van gewoon gezond verstand getuigen - en toch krijgen ze een podium. Hoe de mediawereld in elkaar zit weet ik niet. Het zegt wel veel over hoe de wereld in elkaar zit.

Gelukkig, lezer, bracht jij me op het idee om mijn brieven in een blog te gieten. Ik heb daar nog geen spijt van, en jaar na jaar zie ik het aantal lezers groeien. Dat is bemoedigend.

Eerst dacht ik afscheid van je te nemen bij mijn honderdste brief, maar opnieuw was jij het, lezer, die me aanmoedigde om nog even verder te doen.

Laten we afspreken dat ik je schrijf zo lang ik denk iets te zeggen te hebben, en laat me op tijd weten indien jij vindt dat mijn mening er niet meer toe doet.

Het voorbije jaar heb ik vooral over corona, dat intussen covid-19 geworden is, geschreven. Stilaan ga ik het opnieuw wat ruimer zien. Ja: laat ons samen wat nadenken over de vele vragen des levens, en ons verwonderen over de kleine en grote dingen.

 Mvg,

 Frauke J.

 Ps: Bij deze bedank ik ook de fotograaf die nog altijd beeldende inspiratie vindt bij mijn brieven.

Frauke J.98: Frauke coronabrieven: Het teveel aan slecht nieuws.

Beste Lezer,

Bent u ook wat verzadigd van slecht nieuws? Ik alleszins wel. De dag begint bij mij met koffie en de krant. Ik betrap er mij op dat ik de laatste maanden de eerste pagina’s van de krant systematisch oversla, en dan ben ik al bijna bij de sport aangekomen want het wereldnieuws blijkt amper nog te bestaan. Maar aangezien sport niet echt mijn ding is, ben ik ook daar gauw door. Hop, naar cultuur dan. Maar op cultureel gebied valt niet veel te beleven en dus is mijn krant vlug uit. Er zijn uiteraard nog de pagina’s met radio en tv-nieuws en het weerbericht. Het weerbericht, dat sla ik nooit over, het kan je opvrolijken of wat ontmoedigen, dat is een dubbeltje op zijn kant, maar toch…. En dan zijn er nog de cartoons, die heb ik graag. Je kunt dan tenminste eens lachen. En geef toe, beste lezer: we zijn hoognodig aan humor en lachen toe. In het TV-journaal en de duidingsprogramma’s is het meer van hetzelfde.

Nieuwsmakers hebben het nog altijd niet begrepen, want minutieus willen zij, samen met experten, opnieuw en opnieuw meer dezelfde thema’s uitleggen en bespreken. Er zijn veel variaties op die thema’s: wat kan er allemaal mis gaan met ons? Laatst zag ik een piepklein berichtje in een krant, waarin een viroloog al uitspraken deed over vaccins in de komende vijf jaar. Het nieuws is dan: één slechtnieuws zin uit een interview dat in een magazine stond. Speculaties over hoeveel golven we nog gaan meemaken, en verhalen over nieuwe virussen die ons bedreigen. Zeg nu zelf, lezer: je zou van minder depressief worden.

Ik heb altijd horen zeggen dat je ‘de patiënt’ maar zoveel informatie geeft als hij aankan. Zijn wij, intussen niet allemaal patiënten die een gemeenschappelijke diagnose gekregen hebben? Het is goed dat we klaar en duidelijke informatie krijgen, maar bij een ernstig zieke doe je toch ook geen uitspraken over zijn behandeling binnen vijf jaar en of hij, als hij nog leeft, al dan niet helemaal blut zal zijn of niet. Of wat hem gedurende die vijf jaar nog allemaal kan overkomen. Beetje bij beetje behappen wat je overkomt is zo al lastig genoeg.

Ik pleit dus voor meer nuchterheid in het nieuws, en daarnaast mag er meer variatie zij en hier en daar wat humor in sluipen. Soms kijk ik uit naar een ouderwetse circusvoorstelling, of waarom niet eens een reuzecartoon op de voorpagina van de krant, of het nieuws beginnen met lentebeelden(het vroegere interludium). Het mag.

Mvg,

Frauke J.

Frauke J.97: Fraukecoronabrieven: Van huishoudhulp en mondkapje

Beste Lezer,

In mijn laatste brief schreef ik u over vaccineren, en meer in het bijzonder over het vaccineren van de ‘vergeten groep’: de huishoudhulpen.

Zij die belangrijk werk verrichten bij mensen thuis, of in kantoren.

Zij die ‘het onzichtbare werk’ doen: alles proper houden.

Zij die blijkbaar nooit in de prijzen vallen: niet bij loonopslag, niet bij premies, en ook niet bij het vaccineren.

Ik wil het bij deze nog eens extra in de verf zetten.

Dat poetsen, vandaag, een risicoberoep is, werd me nog duidelijker toen ik vorige week las dat je beboet kunt worden als je geen mondmasker draagt wanneer de huishoudhulp bij je thuis komt. Dat is dus nog een reden meer om hen vlug een vaccinatie aan te bieden: het lijkt me veiliger dan een mondmasker.

 Zeg nu zelf: wie zal komen controleren of jij en de huishoudhulp in huis een mondmasker dragen. Wie?

 Mvg

 Frauke J.

Vaccineer de huishoudhulp

Foto Herman Baert

Frauke J. 96 : Fraukecoronabrieven: vaccineren, vaccineren, vaccineren…

Beste Lezer,

Te weinig vaccins, mogelijke bijwerkingen…. en al dan niet complicaties: daar ging het over de laatste tijd. Straks zullen ook deze stormpjes hopelijk gaan liggen. Straks zal er meer vaart in zitten, in het vaccineren, bedoel ik. Dat wordt toch gezegd.

Eerst de ouderen en de risicogroepen. Vervolgens wellicht de risicoberoepen, of niet?

Maar welke zijn dat dan? Wie heeft een risicoberoep?

Het is wellicht niet aan ons om dat te bepalen, maar een hint geven kan geen kwaad.

Ik breek alvast een lans voor de groep die altijd vergeten wordt: de huishoudhulpen of poetsvrouwen -mannen. Al die tijd komen zij bij mensen thuis, ze poetsen in alle ruimtes, tot in het kleinste kamertje.

Naar mijn gevoel horen ze eigenlijk onder de noemer zorgpersoneel. Hoeveel huishoudhulpen komen niet bij kwetsbare mensen thuis? Deze dames en heren komen niet alleen in alle kamers van het huis, ze poetsen meestal ook twee huizen per dag. Indien ze kantoren schoonmaken hebben ze met de daar aanwezige mensen te maken. Niet vanzelfsprekend om jezelf te beschermen op al die verschillende plaatsen! Bovendien loopt niet alleen de huishoudhulp gevaar: ook een groot deel van hun cliënten. Het is elke dag opnieuw spitsroeden lopen voor deze werknemers.

Naast politiemensen en brandweerlieden verdienen de poetshulpen het op de eerste rij te staan; meer nog: ze hadden in de rij van zorgverleners moeten staan.

Helaas staan ze vaak net achteraan: geen extra premie voor hen in sombere tijden, geen loonsverhoging, en het blijft hard werken voor een schamel loon. Het lijkt ook alsof er niemand is die voor hen opkomt, en zelf staan ze vrij alleen met hun zorgen.

Laat ik dan maar even mijn stem verheffen, en misschien jij ook, beste lezer. Al besef ik dat onze stemmen niet echt luid genoeg klinken om gehoor te krijgen.

Beschouwen we deze brief dan als een riem onder het hart van alle poets- en huishoudhulpen in België en ver daarbuiten. En laten we hierbij de wens uitspreken dat zij met grote spoed kans op een vaccinatie krijgen, zodat ook zij beschermd zijn tegen dit vermaledijde virus. Ik ben ietsje te laat maar met ‘de dag van de zorg’ nog in gedachten wil ik deze wens uitdrukkelijk in de verf zetten.

Men zegge het voort!

 Mvg,

 Frauke J.

Frauke J. 95: Fraukecoronabrieven: Waar zijn de loketten, geldautomaten, mensen? Waar is de service?

Beste Lezer,

Gebrek aan service: dat waren de laatste woorden in mijn brief over het teloorgaan van de stationsloketten. Maar er is meer aan de hand: deze week meldden de kranten dat er in de dorpen amper nog toegankelijke bankkantoren, en zelfs geen geldautomaten zijn. De trend ‘wat we zelf doen doen we beter’ (herinner je je nog eerdere Fraukebrieven) zet zich door, of anders gezegd: trek je plan. Je zal maar in een dorp wonen wanneer je niet mobiel bent! Hoe kom je aan geld, om van de rest nog maar te zwijgen?

In deze tijden is alles toch online beschikbaar? - ik zie het je al denken, lezer. Jawel, je kunt allerlei online bestellen, vriendelijke koeriers (die voor een prikje werken) brengen het zelfs bij nacht en ontij tot aan je voordeur. Online, het kan, tenminste wanneer je een computer hebt en ermee kunt werken. Wanneer je dat niet kunt ben je de klos. En zelfs indien wel, vraag ik me af of deze oplossing geen illusie is.

 Met enige nostalgie kijk ik terug op het dorp van mijn jeugd. Het begon met de bakker die om de twee dagen brood aan huis bracht; ik hoor het mijn moeder nog zeggen: ‘Antoine, twee broin’. De vriendelijke man kende zijn klanten zo goed dat hij de broden al in de hand had. De melkboer deed ook zijn ronde en bracht tweemaal per week melk, yoghurt, eieren en kaas, dit alles vergezeld van een flauw grapje waar wij om lachten. Op donderdag hoorde je al van ver de roep van de visboer: ‘Vis! Verse vis!’. De brouwer bracht wekelijks tafelbier en soms iets straffers. Ondanks het feit dat ons dorp allerlei kleine winkeltjes had stond ook de groenteboer één keer per week met groenten en fruit in de straat: tijd voor een burenbabbel. Wie de pensioenleeftijd had bereikt wachtte één keer per maand de postbode op voor de uitbetaling van het pensioen. Het was tevens de gelegenheid om de postbode een dankbare borrel aan te bieden. Net voor de herfst kwam de kolenboer langs met een voorraad antraciet of andere zwarte branders.

Ouderen of alleenstaanden hoefden niet te vereenzamen: zelfs zonder familie of vrienden kwam er genoeg volk langs om je koopwaar aan huis te leveren en je op de hoogte te brengen van het dorpsnieuws. Was je niet thuis, geen probleem, dan stonden de waren netjes voor je huis gestald of bij de buren. Een dorp was een woongemeenschap met alles erop en eraan: een kerk, gemeentehuis, postkantoor, schoenlapper, kleermaker, tabakswinkel, speelgoedwinkel, kruidenier en een kapper. Je moest het dorp niet uit om te overleven, en het meest noodzakelijke werd aan huis gebracht. Net als een station zonder loket wordt ook een dorp meer en meer een lege huls, een woonkern zonder essentiële voorzieningen. Wellicht is er nu tussen enkele dorpen in een grootwarenhuis waar van alles te vinden is. Maar net zoals het station is de ziel uit het dorp verdwenen. De bakker, de melkboer die zijn klanten kent, de losse babbel rond het groentekraam: het zorgde voor een vanzelfsprekende verbinding, voor datgene wat een dorp tot een dorp maakte.

Een bank zonder balie (of ergens in de stad), een onlineshop (mits computer én kunde), een klantenservice waar je vijf verschillende toetsen dient in te drukken en drie wachttonen moet trotseren voor je de juiste persoon hebt bereikt: het is een soort service in een andere tijdsgeest. Is het eigenlijk wel een service of is het behelpen? Voor de babbel, de verbinding, het gemis van mensen word je opgebeld indien daar nood aan is of het is ook daar behelpen. In coronatijden zijn dergelijke zaken extra voelbaar.

Mvg,

Frauke J.

Frauke J.94: Frauke coronabrieven: ‘Het spoor bijster’

Beste Lezer,

Is het voor jou ook al lang geleden dat je de trein nam? Ik dacht eraan toen ik laatst door de onderdoorgang van het station stapte. ‘Hoelang zal het nog duren vooraleer ik opnieuw in de trein stap?’, mijmerde ik. Aangezien ik, de trein niet moet nemen om naar het werk te gaan, mijn dichtste familie in mijn directe omgeving woont, aangezien andere geliefde familie en vrienden ook de coronaregels respecteren, we de grenzen niet over mogen… blijf ik gewoon in mijn eigen bubbel. Mijn situatie is geen unicum, we zijn met velen die er zo over denken. En net nu, in deze reisluwe periode, meldt de NMBS het heugelijke nieuws om nog maar eens de loketten van een heel pak stations te sluiten.

De redenering is als volgt: ‘Aangezien meer en meer mensen hun ticket online kopen heeft het geen zin deze open te houden’. Ik vermoed dat het anderhalf jaar geleden is dat ik in verschillende grote stations vriendelijke assistenten aan ticketautomaten zag staan, om de reiziger, welwillend maar kordaat, te leren hoe je gebruik maakt van een automaat. Op mijn vraag of ik mijn ticket niet gewoon aan een loket kon kopen zei de dame in kwestie: ‘Ja, maar je vermijdt lange wachtrijen en het is niet zeker dat de loketten gaan openblijven.’ Van een cirkelredenering gesproken!

En nu krijgen ook de stations met sluitende loketten ,voor een aantal maanden, assistentie bij het wegwijs maken van de onwetende reiziger. Ze maken de klanten vertrouwd met de automaten en stations zonder personeel.

Het is een ideale tijd om mensen, die niet dagelijks het openbaar vervoer nemen, te laten wennen aan de nieuwe situatie: ze komen namelijk niet. Wellicht wordt binnenkort gezegd: ‘Er hebben zich zeer weinig klanten aangemeld aan de automaten, we veronderstellen dus dat iedereen er al lang vertrouwd mee is.’ Zo noemen we de besparing op banen tegenwoordig.

Weg station als gezellige ontmoetingsplaats, weg wachtplaats, weg mensen aan wie je iets kunt vragen, weg warme omgeving. Wat dat laatste betreft: het is al een tijdje bezig.

Mocht ik loketbediende zijn, ik zou me alvast omscholen tot veiligheidsconsulent, ombudsman/vrouw, allround functionaris  in een leeg station (mocht die functie al bestaan). Je kunt zo voorspellen dat zich binnen anderhalf jaar kwesties van onveiligheid en vandalisme aandienen.

De volgende stap: we schaffen alle laatavondtreinen af wegens te weinig reizigers die zich in verlaten stations wagen.

Toch iets waar de NMBS in uitblinkt: cirkelredeneringen en gebrek aan service.

Mvg,

Frauke J.

Fraukebrief 93: Fraukecoronabrieven: ‘Niets is zeker: dat is zeker’

Beste Lezer,

De laatste weken heb ik je vrij lange brieven geschreven. Ik probeer het in zonnige dagen wat bondiger te houden. Lezer, ik dacht dat ik je in deze tijd van het jaar niet meer over corona moest berichten, maar niets blijkt minder waar. Na de heftige beelden uit de ziekenhuizen, na het neuspeuteren met een wisser zijn we nu toe aan de armprik, oftewel het al dan niet toedienen van vaccins.

Wie allergisch is aan ziekenhuizen kon het voorbije jaar het nieuws maar beter overslaan. Er wordt gekozen voor transparantie, wat een goede zaak is, maar er is ook een andere zijde aan deze medaille. Er zijn mensen die het liever niet weten, of slechts met mondjesmaat willen weten. Bovendien zijn er mensen die grote nood hebben aan absolute zekerheid. Transparantie in tijden die niet echt transparant zijn: moeilijk!

Ook onze journalisten hebben daar nu al maanden last van: ‘Wanneer zal dit vaccin er zijn?’

‘Kunt u dat met zekerheid zeggen?’

‘Is het vaccin betrouwbaar en voor hoeveel procent, en is dat wel genoeg?’

‘Wat met de Britse, de Zuid-Afrikaanse variant?’

Koren op de molen voor allen die in deze onzekere tijden proberen door te leven.

Om nog te zwijgen over die andere vragen: wanneer mogen cafés en restaurants open, wanneer de cultuurhuizen, wanneer de zwembaden, wanneer? Wanneer? Wanneer?

Koren op de molen voor allen die in deze onzekere tijden het hoofd boven water trachten te houden.

Dezelfde vragen worden tot in den treure gesteld, op zoek naar het ultiem zekere antwoord.

Of je nu viroloog bent, politieker, biostatisticus, epidemioloog of Madame Soleil: niemand heeft een glazen bol. Het licht is even zoek in duistere tijden, tenzij we onze eigen kerstverlichting nog even laten hangen tot de zon vanzelf weer tevoorschijn komt en zie ze laat zich, letterlijk, al zien.

Voorlopig is niets zeker, dat is tenminste één zekerheid.

 Laat dit nu voor eens en nog een tijd duidelijk zijn, dan komt er tenminste wat rust in jouw en mijn hoofd. En misschien, straks, ook een armprik.

 Mvg,

Frauke J.

Covidtijden

Deze foto en alle Fraukefoto’s Herman Baert

Frauke Jemand 92: Frauke coronabrieven: Van sneeuwmannen en ijspegels

Beste Lezer,

Men heeft het veel over motivatie de laatste tijd, en dat er zoveel depressies zijn. Ik hoop, lezer, dat jij nog niet bent aangestoken.

Daarom dacht ik onlangs: waarom niet eens met het goede nieuws beginnen, de fijne dingen des levens eerst in plaats van de doemscenario’s.

Recent was daar een goede aanleiding voor: ijsdagen een week lang.

Overal in het land lag er sneeuw, een stevig laagje wit bedekte onze daken, de straten, weiden en landschappen. Het leek wel een late kerstkaart. De schoonheid van het ongerepte kan me nog altijd verwonderen en kinderlijk blij maken.

Mocht ik nieuwslezer zijn, dan zou ik het nieuws als volgt beginnen: ‘Goedenavond beste kijker, ik weet niet of u het gemerkt hebt vanmorgen, maar het was gewoonweg prachtig. De wereld was voor het eerst sinds lang weer wit. De kinderen waren bijzonder blij met deze welkome afwisseling, sommigen kwamen vanmorgen op skilatten of met de slee naar school. Klein en groot hadden er plezier in om elkaar met sneeuwballen te bekogelen. Voor het eerst sinds lang konden we de woorden ijsbloemen, kristallen en ijspegels weer in de mond nemen’, en vervolgens: ‘Uiteraard heeft dit ook gevolgen op de weg…’

Maar deze goednieuwsshow ging niet door, de sneeuwwitte verwondering en pret werden al vlug bedorven met: ‘Het was bitter koud vorige nacht, de wegen lagen er gevaarlijk glad bij, er waren meerdere ongevallen (alhoewel het nog meeviel), vele auto’s bleken niet te starten.’ De autopechman deed zijn best om met zijn blijde boodschap van werklust nog iets te redden . Het mocht niet baten: ‘De brandweer moest uitrukken om ijspegels weg te halen die vervaarlijk afbrokkelden.’ Wie de ochtend niet gezien had zou denken dat we in een regelrechte chaos terechtgekomen waren.

Waar is de poëzie van de ijspegel gebleven?

Kortom: sneeuw, jawel - maar brrr en oei en auw.

Wie dacht dat sneeuw het nationaal geluksgevoel wat naar boven kon halen was eraan voor de moeite.

 Gelukkig is er nog de weerman die ons straks zal verkondigen dat het peil van het grondwater gestegen is. Toch iets om naar uit te kijken!

 Mvg,

 Frauke J.

Frauke Jemand 91: Frauke coronabrieven: ‘Jij hebt makkelijk praten, voor mij is het erger.’

Beste Lezer,

In mijn vorige brief had ik het over de dame aan haar deur, en hoe ze vond dat iedereen er zelf maar wat van moest maken.

Niet iedereen was opgezet met haar woorden.

‘Zij heeft makkelijk praten’, opperde een lezer, ‘zij heeft haar leven al gehad en kan nu rustig naar de bomen kijken.’

Een ander vond dan weer dat de dame wel ergens gelijk had, maar dat er ook mensen zijn die het erg moeilijk hebben. ‘Neem nu die arme studenten en jongeren. Die dame ziet wellicht niet dat alle horecazaken gesloten zijn, zij komt niet in de stad.’

Net vandaag zag ik in de krant een artikel waarin ouderen stellen: ‘Wij hebben een zwaar leven gehad en maar weinig toekomst meer, we verlangen nog naar iets beters dan eenzaam zijn.’ En op een andere pagina las ik over de gesloten cafés en restaurants die dreigen failliet te gaan. Lezer, ik begrijp alle opmerkingen en berichten wel, en tegelijk vraag ik me af of het zin heeft om een wedstrijdje ‘Wie is de meest beklagenswaardige van het land?’ te houden. Of beter nog: van de wereld.

Trouwens, ik kan nog wel wat groepen bedenken die aan de wedstrijd willen deelnemen: allen die werkloos zijn, of niet weten hoe hun schulden af te betalen, de huishoudhulpen die dagelijks bij mensen aan huis komen, de mensen in de fabrieken die niet online kunnen werken en iedereen die het bordje ‘gesloten’ aan de deur heeft hangen.

Wie wil niet eens ventileren hoe zwaar het allemaal is, hoe diep het in het vel snijdt?

De vraag blijft echter of de mensheid, wie het ook is, geholpen is met het slachtofferschap.

Dat doen we toch ook niet met vluchtelingen, met mensen die een zware diagnose krijgen of ander onheil meemaken. We luisteren met mededogen naar hun verhaal, tonen begrip - maar hoe gaat het dan verder? Neem nu het Syrische gezin hier om de hoek. Enkele jaren geleden waren zij op de vlucht, alles kwijt, familie ver weg. Sindsdien hebben ze een hele weg afgelegd, hier en daar was er wat hulp maar veel hebben ze zelf gedaan: een taal leren, proberen integreren, kinderen naar school laten gaan, werk zoeken. De ouders waren in hun land bijna afgestudeerd aan de universiteit, nu is de man taxichauffeur: ‘Ik offer mijn carrière op om geld te verdienen voor mijn gezin, mijn vrouw kan hier verder studeren en de kinderen ook.’ Gelukkig was er een handvol mensen dat zich om hen bekommerde en hen vroeg: ‘Wat kunnen we voor jullie doen?’ Ja: ze dragen hun pijn en frustratie mee, ja: er blijft een zekere nostalgie naar het leven van vroeger (het leven is niet meer hetzelfde), een zekere hoop ook op ‘ooit teruggaan’. En toch zijn ze hier begonnen aan een nieuw leven. Het lijkt hen stilaan te lukken.

Misschien denkt u nu, lezer: ‘Maar dat is toch iets helemaal anders dan wat wij meemaken!’

Het is anders, zeer zeker, maar ergens ook weer niet.

Mvg,

Frauke J.

Frauke J. 90: Fraukecoronabrieven: ‘Je hebt het leven niet in de hand’

Beste Lezer,

Tussen de vele grijze luchten in was het plots, gisteren, opeens zonnig. Ik trok mijn wandelschoenen aan om door de stad te struinen. Hoe ogenschijnlijk saai mijn wandelingen ook zijn, straat in straat uit, hoe boeiender ik ze begin te vinden.

De ene keer valt mijn oog op een oranje-gele roos die een winterse bloei kent, dan weer ontdek ik een pas geverfd knalblauw huis op een onverwachte plek. Op een volgende wandeling ligt kinderspeelgoed, of boeken, gratis aangeboden, in een voortuin. De kerstverlichting siert hier en daar nog huizen. Ook mensen maken de wandeling interessant: de oude man die zijn hond vergeefs intoomt, de stoepkrijtende kinderen, de jongen in zijn looprek die elke dag wat verder komt, de jogster met telkens datzelfde deuntje in haar oor.

Gisteren zat een dame, op de zitting van haar rollator, wat winterzon te vangen aan haar deur. “Ik heb concurrentie van die boom daar”, zei ze, “zijn takken proberen mijn zon af te pakken.” Ze had een plaid rond de benen geslagen en zat rustig een koffie te drinken.

“Ge hebt het goed voor mekaar”, zei ik waarop zij antwoordde: “Ge  moet er zelf iets van maken, want niemand doet het in je plaats. Met al het gezaag en geklaag komen we niet verder.”

Haar handschoen viel op de grond, ik raapte hem op en intussen gaf ze ongezouten haar mening over de mensheid. “Ik kan het niet meer aanhoren, altijd dat zelfbeklag! De ene keer over vaccins die niet snel genoeg gegeven worden, de andere keer dat ze niet snel genoeg geleverd worden, dan weer ergernis over niet op reis kunnen.

En indien er iets misloopt is de eerste vraag: ‘Wie heeft schuld?’. Eigenlijk zou men mensen beter leren inzien dat je het leven niet altijd naar je hand kunt zetten, en dat iets onverwachts altijd op de loer kan liggen. De kinderen leren dit nu helaas al doende. Wij volwassenen lijken soms zelf verwende kinderen die stampvoetend roepen dat we hier! en nu! en onmiddellijk! onze snoep willen, of anders gezegd: dat het moet lopen zoals wij dat wensen.¨ De dame was van respectabele leeftijd maar had het vuur van een militante. Ik probeerde haar betoog te onderbreken: “Het is blijkbaar uw missie om mensen iets duidelijk te maken, mevrouw”. “Welja”, zei ze, “dat hebt ge goed gezien. Indien de media het niet doen verhef ik mijn oude stem om mensen te doen inzien dat het in het leven niet altijd loopt zoals ge dat zou willen. De nieuwslezers met hun arrogante vragen zouden dat beter ook doen! Er zou pas echt iets nieuws verteld worden wanneer getoond wordt hoe mensen samen aan hetzelfde zeel trekken, ipv tegen elkaar uit te spelen. Alsof politici en virologen ons voor hun plezier vertellen dat het nu verboden is een reisje te maken.”

Ze nam een slok koffie en zei: “Ziezo, ik heb weer eens mijn hart gelucht, zo kan het wel weer verder”. Ze wuifde goedmoedig daaag met haar handschoen en ik vervolgde mijn allesbehalve saaie wandeling.

Er zijn blijkbaar nog zogenaamde ‘niemanden’ die hun stem willen  verheffen, bedacht ik nog.

Mvg

Frauke J.

Frauke J.89: Frauke coronabrieven: Een nieuwjaarswens

Beste Lezer,

Bij deze wens ik je een gelukkig nieuwjaar. Een gezond ook, al klonk dat nog maar een jaar geleden ietwat oubollig. We leefden toen nog in de gedachte dat we mits bewegen en gezond eten onze gezondheid helemaal zelf in handen hadden. Inmiddels weten we wel beter.

Een beetje ongebruikelijk, misschien, stuur ik je deze nieuwjaarskaart met een afbeelding van de zee. Wellicht had je sneeuw verwacht, en glitters of een spetterend vuurwerk, zoals gebruikelijk op kerst- en nieuwjaarskaarten.

Maar dit jaar lijkt een blik op de zee me meer geschikt voor een wens: een brede horizon en het heen en weer gaande water.

Welke luchten, welke wolken er ook aan de horizon verschijnen: de zee blijft komen en gaan, in een ritme van ebbe en vloed. Onverstoorbaar geduldig volgt zij dat ritme, en ook al springt ze soms wild om zich heen: ze houdt dezelfde kadans.

Ik hoop van harte, lezer, dat jij en ik en allen, in deze woelige tijden, het licht aan de horizon blijven zien. Dat wij, wat er ook op ons afkomt, onverstoorbaar in kadans blijven.

Elke dag brengt het nieuws wel een onheilsboodschap: over cijfers die stijgen, regels die te streng of te los zijn, vaccinatieplannen die vlugger moeten of net niet. Kortom, er is altijd wel iets dat het kan doen stormen in ons. Op zulke momenten zijn een open lucht en de rustgevende gedachte aan ebbe en vloed een zegen.

Mvg,

Frauke Jemand

Frauke J.88: Frauke coronabrieven: Feest van licht in de duisternis

Beste Lezer,

Het is vandaag kerstdag, het feest van de geboorte van Christus. Het is te laat, beste lezer, om je nu nog een kerstkaart te sturen; zoals bij elke verjaardag kom ik te laat, dus maar opnieuw een brief.

Tussen oud en nieuw mijmer ik graag wat over kerst en de sfeer van licht en warmte. In mijn jeugd stonden in ons dorp, in die periode, grote kerststallen, later waren er ook de versierde bomen. Ook in ons huis.

Voor een kind is het een bijzonder moment wanneer de boom opgetooid wordt met glinsterende ballen. Eigenlijk herbeleef ik bij dat werkje elk jaar een beetje mijn kindertijd. Betoverend vond ik de kaarsjes, die met een klem op de takken werden geschoven en, oh wonder: op kerstavond werden al die kaarsen aangestoken. Al die vlammetjes in een groene glinsterboom, ik stond er uren naar te kijken! Dit mooie gebruik werd, abrupt afgebroken toen op een kerstavond een brandend kaarsje omviel op een droge tak en de boom in de kortstmogelijke tijd in lichtelaaie stond. Meer nog: ook het stalletje, waarop bij wijze van sneeuw een laag watten lag, vatte vuur. De vlammen likten al vlug gretig aan het behangpapier. Van schrik vond ik er niet beter op dan naar buiten te rennen en luidkeels ‘braaand!’ te roepen. Geen mens te bekennen, het was immers kerstavond. Gelukkig waren mijn vader en mijn oudste zuster koelbloediger, en met natte dweilen hadden zij het vuur al snel onder controle. De drie koningen kwamen er gehavend uit, maar gelukkig bleven het kindje en zijn ouders ongedeerd.

Een jaar later hadden wij electrische lichtjes in de kerstboom, er heerste een verbod op kaarsen in huis en een absoluut verbod op nepsneeuw.

Die kerstlampjes waren destijds een nieuwe mode. Dit jaar is er veel zulk licht in deze donkere tijd. Het vraagt misschien wel enkele extra windmolens om al deze energie te behappen. 

Het lijkt wel of kerst, meer nog dan de herdenking van de geboorte van Jezus, het feest van het licht geworden is. En wanneer je het nagaat, lezer, dan is ‘licht’ aanwezig in alle wereldgodsdiensten. Licht als baken, in de vorm van led- of andere lampen, kaarsen, vuur, olielampen, negenarmige kandelaars. De godheid die ons als lichtgevende leider de juiste weg toont uit het duister of ons aanmaant zelf het licht te zijn. Boeiend toch. Sommige godsdiensten vieren dagen lang het licht dat symbool staat voor leven, hoop, liefde, warmte.

Wij vinden dat licht, die hoop en warmte in de kerstperiode en in de overgang van oud naar nieuw. Dit jaar hebben we een extra dosis licht nodig, extra nood aan hoop. Stel je voor, lezer, dat we ons ook dit jaar nog met echte vlammetjes in bomen, op hagen en heggen moesten behelpen: dan zou vuurwerk op oudejaarsavond helemaal overbodig zijn.

Mvg en een hartverwarmende late kerstwens,

Frauke J.

Frauke Jemand 87: Frauke coronabrieven: Kerst en andere feesten

Beste Lezer,

Net zoals jij, wellicht, maak ik op tijd en stond mijn wandeling. Graag dwaal ik rond in de stad op een stil uur van de dag. Vandaag kwam ik langs enkele laagbouwappartementen. In één daarvan van stond, op het gelijkvloers, een deur open. In de deuropening zat een oudere dame, een plaid om de schouders geslagen, de voorbijkomende wandelaars gade te slaan. Aangezien we in deze tijden, zelfs in de stad, al wat meer aimabel met mekaar omgaan, vroeg ik de dame hoe het met haar ging.

“ Oh, met mij gaat het wel”, zei ze geruststellend,“ ik heb al erger meegemaakt.” Het klonk luchtig en tegelijk waarachtig.

“Ik was net aan het bedenken dat ik acht jaar was toen het oorlog werd”, zei ze, “Ik bedacht ook dat mijn ouders, die hele winter, de rantsoenbonnekes telden om iedereen te eten te geven.”

“We leefden toen erg sober, want het huis van onze tantes was gebombardeerd, en we woonden met tien samen in één  appartement. Het was uitkijken met eten: delen en nog eens delen. Ik herinner me ook nog dat de goede Sint zich niet heeft laten zien dat jaar. Als achtjarige wachtte ik, samen met wat neefjes, op de goedheilige man.”

Ze mijmerde verder: “Ook een kind begrijpt dat er iets ernstig aan de hand is: je bent bang, maar je kunt niet de vinger leggen op wat er allemaal gebeurt, en onze ouders hadden al zorgen genoeg, je hield je dus gedeisd.”

De dame was nu echt op dreef: “Waarom blijven de media, in deze tijd, de kaart van het slachtofferschap trekken? Ze kunnen ook kiezen, zoals mijn ouders vroeger, om de mensen aan te moedigen: ‘ Vooruit! We moeten er nu eenmaal door of je dat nu leuk vindt of niet’. “Ik ben daar niet slechter van geworden, eerder sterker”,sprak ze fel.

“De enigen die echt te beklagen zijn, dat zijn de hulpverleners en de doodzieken”, vond zij die de oorlog nog had meegemaakt.

“En dan al dat gedoe rond de eindejaarsfeesten”, zei ze nog en ik zag dat het oude vuur haar had aangestoken, “ alsof er zoveel reden tot feesten is dit jaar, met meer dan 17 000 doden op de teller”. De dame klonk niet boos, niet aanstellerig; ze sprak nuchter en rustig, met de herinnering aan een niet te onderschatten verleden.

We hebben nog lang gepraat, na een tijd bedankte ik de haar om een deel van haar leven met mij te delen.

Ik zette mijn wandeling verder, mij verbazend over de stille kracht van een 88-jarige dame.

Mvg

Frauke J.

Frauke Jemand 86: Frauke coronabrieven: De patiënt en zijn privacy

Beste Lezer,

 Er gaat geen dag voorbij of we krijgen tijdens een nieuwsuitzending beelden te zien van zorgverleners die met een wisser in de neus peuteren van mogelijk besmette mensen. Gisterenavond nog vroeg ik me af of we ook daaraan zullen wennen, net als aan afstand houden, geen handen schudden en elkaar niet in de armen vallen. Het zijn nu eenmaal andere tijden, en andere rituelen sluipen ons leven binnen.

Waar ik hoegenaamd niet kan aan wennen zijn de beelden uit de ziekenhuizen waar doodzieke mensen in operatiehemdjes, de benen wijd of liggend op de buik, met behulp van machines en zorgpersoneel vechten voor hun leven. Ik vind het herhaaldelijk uitzenden van deze beelden ronduit mensonterend.

“Ja maar”, zou je me kunnen terugschrijven, “de beelden zijn nodig om te tonen hoe ernstig het is.” En ik zou je antwoorden dat er waarheid in je argument zit, maar dat vrijwillige getuigenissen door patiënten of ex-patiënten dit net zo goed doen.

Akkoord: we krijgen geen gezichten te zien, maar hoe moet het voelen om telkens weer je familielid of jezelf tentoongesteld te zien voor heel Vlaanderen?

Hoe zit het eigenlijk met de privacy van een zwaar zieke mens die niet voor zichzelf kan opkomen? Hoe zit het met de privacy van een oud ziek mens die in een rusthuis overvallen wordt door een camera?

Overal die opdringerige camera’s: ik stel mij al langer de vraag of het zomaar mag om radeloze mensen, zwaar zieken zonder hun toestemming te filmen. (En dan zwijg ik nog over de verhakkelde dode lichamen in oorlogssituaties en de radelozen in een woelige zee.)

 Ik heb me alvast voorgenomen een pancarte te maken die ik in mijn valies kan stoppen voor het geval het zover komt dat men mij naar het ziekenhuis brengt. Een kartonnen bord met daarop in reuzeletters: WENST ABSOLUUT NIET GEFILMD TE WORDEN of, straffer nog: VAN DEZE PERSOON MAG GEEN ENKEL LICHAAMSDEEL GEFILMD WORDEN.

In de hoop, lezer, dat dit je inspireert.

M.v.g

Frauke J.

Frauke Jemand 85: Frauke coronabrieven: De tweede lockdown

Beste Lezer,

Het is vandaag niet alleen mooi herfstweer, maar ook de zoveelste dag van de tweede lockdown.

We plooien opnieuw terug op de kleine intieme kring van onze familie en/of dat ene knuffelcontact. Het is een vorm van ondergronds gaan, dacht ik en daarom stuur ik u deze mooie foto mee, gekregen van een goede vriend.

Ondergronds gaan kan uiteraard vele vormen aannemen: je kunt in een donker krocht terechtkomen, geen licht meer zien, je kunt in een wondere wereld van tunnels en ongekende gangen belanden, in een zoutmijn (ik zeg zo maar wat), je kunt in nauwe schachten verzeild geraken (ken je dat gevoel dat je noch voor- noch achteruit kunt?) - paniek dus, je kunt verloren lopen, je kunt het licht zoeken dat de uitweg wijst.

Beste lezer: mij inspireert deze foto om na te denken over wat ons overkomt en waar het naartoe moet.

Er is ons iets groots, iets wat we niet kunnen bevatten, overkomen.

Niet alleen ik maar de gehele samenleving heeft de boodschap gekregen: ‘je kunt erg ziek worden en je kunt er zelfs aan sterven’, en terwijl je nog van je verbazing aan het bekomen bent sterven opnieuw daadwerkelijk veel mensen.

Wij, die tot voor kort leefden in een land waar ziekte beheersbaar is, waar gedacht werd: als we maar gezond leven dan overkomt ons niets. Wij die dachten: we hebben het in de hand, ziekte, dat is iets voor anderen, meer nog: het stond niet op de agenda van ons maakbare leven. En in het ergste geval hebben we de ziekenhuizen, die witte steriele wereld waar wij niets mee te maken hebben.

Groot ongeloof dus wanneer heel de samenleving, en laat maar zeggen: heel Europa, in de ban is van een tweede golf. We voelen ons in het nauw, hebben inderdaad het gevoel noch voor- noch achteruit te kunnen. Voor sommigen onder ons leidt het tot ongeloof, ze vermoeden kwaad opzet, geloven in boze trollen… Anderen zijn boos en gaan op zoek naar schuldigen (‘hadden ze maar..’). Weer anderen proberen er het beste van te maken. We zoeken zekerheden: ‘wanneer is het gedaan?’, we zoeken een gids uit de donkerte: ‘de experten’, ‘de politici‘, een leider die ons de uitweg wijst. En tot onze verbazing (en voor sommigen zelfs woede) blijven experten en politici ook met vragen zitten. We willen ons vroegere leven terug, jengelen we. De ene keer vinden wij onze vrijheid te veel ingeperkt en de andere keer vinden we net dat er te weinig wordt beknot. Kortom: al die onzekerheid brengt ons in de war.

En zoals dat met ongekende ziektes gaat, is het afwachten hoe het evolueert, bouwen we iets meer zekerheid op door ‘voortschrijdend inzicht’ (al doende leert men).

Dat is heel nieuw voor ons, die al een tijd in ‘maakbaarheid’ geloofden. Plots doemen nieuwe of eigenlijk oude woorden op, zoals ‘geduld’ en ‘aanvaarden’. En net zoals wie ondergronds vast komt te zitten is het kwestie niet in paniek te geraken, het hoofd niet te laten zakken maar koel te houden en af te wachten tot de ellende voorbij is. En heel soms ziet wie ondergronds zit, wacht op de redders, toch nog een mooi beeld, zoals de u toegezonden foto en dat is dan een mooi cadeau.

Mvg.

Frauke J.

Ondergronds in een tweede lockdown

Foto Herman Baert

Frauke Jemand 84: Less is more: een pleidooi voor kort en krachtig nieuws

Beste Lezer,

Ook in deze tweede golf vraag ik me af: wat is nieuws en hoe breng je het? Meer nog: hoe lang blijft nieuws nieuw?

Vorige week hoorde ik om het uur op de radio over de nieuwe handhavingsmaatregelen en hoe Vlaanderen en Wallonië er tegenaan kijken. Het middag- en zevenuurjournaal hadden het opnieuw over dit thema en verder kwam in alle duidingsprogramma’s het c-woord, met kleine variaties op hetzelfde, ter sprake. Ik vraag me af of dit nieuws nog nieuw is, en of het niet eerder blijven herkauwen is, en net zoals dat met kauwgum gaat wordt het na een tijd een gortdroog prakje.

Dat Engelse spreekwoord ‘less is more’ lijkt hier op zijn plaats.

Daarmee bedoel ik echter niet dat de ernst van de zaak geminimaliseerd moet worden.

Ik pleit voor minder herhalingen. Waarom bv. niet twee corona-alert nieuwsuitzendingen per dag: één met de feiten, het nieuws van de dag en één met duiding van die feiten.

Stel je voor hoe het moet zijn voor ouders die naast telewerk ook kommer en kwelberichten krijgen over coronabesmettingen in de school van hun kinderen. Stel je voor hoe het is voor iemand die alleen thuis is, tegen de muren oploopt en via radio of tv probeert de gedachten te verzetten. Stel je voor hoe een oudere of wat angstige mens zich elk uur, opnieuw, moet voelen.

Coronamoeheid ontstaat niet alleen door de opgelegde beperkingen, maar ook door twintig keer per dag hetzelfde (dat dus geen nieuws meer is) te horen.

Daarom stel ik ook voor dat, naast twee keer per dag nieuws plus duiding, de radio- en tv-zenders van de nood een deugd maken en zorgen voor cultuur, opvoeding en amusement.

Neen, niet de zoveelste herhaling van de herhaling, dit is een gelegenheid om bv. kinderen te laten kennismaken met het circus, documentaires uit te zenden waarin we boeiende culturen en werelden leren kennen. Er mogen best wat meer goede films voor groot en klein getoond worden. Af en toe een kleine conditietraining tijdens pauzes, enkele prettig gestoorde workshops voor jongeren mag ook. Werkloze artiesten een podium bezorgen in alle genres en cabaret of comedy kunnen helpen om onze lachspieren intact te houden. De slimste mens eens omtoveren tot slimste coronakenner kan opvoedend werken. Naast mistroostigheid en schuldvragen mogen er ook story’s verteld worden over mensen die ondanks de situatie er wat proberen van te maken.

Kortom, beste lezer en nieuwslezer, het is een pleidooi om de slechtnieuwsboodschap kort en krachtig te houden en daarnaast veel tijd te voorzien voor humoristische, culturele, entertainende, opvoedende, diepzinnige programma’s. Het is een kleine denkoefening om het nuttige aan het aangename te koppelen.

Voel je vrij om er nog enkele suggesties aan toe te voegen.

Mvg

Frauke J.