Fraukebrief 6 ‘Iedereen in de auto – euh, op de fiets’

Beste lezer,

Even terug naar vroeger.

Ooit vertelde een zeer oude man mij dat hij als kind, in de tijd na de eerste wereldoorlog, geen speelgoed had. Hoe hij een stok omtoverde tot paard, papieren bootjes maakte van krantenpapier en ze liet varen in een poel. Een zeer bijzonder moment was het wanneer de auto van de dokter het erf op reed en hij tot na de visite in de glimmende wagen mocht zitten. De burgemeester en de dokter waren toen de enige trotse bezitters van een wagen.

We zijn amper honderd jaar verder en er zijn te veel auto’s op de weg. Na de tweede wereldoorlog was het bezit van een auto ’een teken van welstand en ‘gemak’. En nog later was (en is) het hebben van twee wagens voor veel gezinnen een noodzaak. Zo zie je hoe er in verschillende tijden verschillende noden ontstaan. Wellicht bestond er toen een slogan als ‘Iedereen in de auto’.

Ik weet niet of u zich ook afvraagt waarom het bij nieuwe slogans die gelanceerd worden altijd zo radicaal moet zijn in termen van ‘iedereen’ en ‘wij allemaal’.

Mag het om af en toe wat vraagtekens te plaatsen bij gelijk welk idee? Is er nog tijd om er over na te denken? bv. over de haalbaarheid..

Mag het om pro’s en contra’s in overweging te nemen?

‘Fietse wie kan’ dat klinkt al iets realistischer. Of ‘ Neem de fiets indien haalbaar voor jou’

Argumenten pro fiets zijn er genoeg: het is  goed voor schonere lucht, je weet nooit dat daardoor minder files zijn, het is goed om te bewegen, het is interessant voor de fietsenverkoop, zorgt voor werkgelegenheid bij de fietsenmakers…

Ik heb ook vragen: adem je als fietser niet veel vuile lucht in? Is fietsen dan wel zo gezond? Is de fietser van vandaag minder kwetsbaar dan deze van vroeger? Of krijgt de fietser nu meer bescherming en welke dan? Wanneer wordt het dragen van een fietshelm een feit? Recent onderzoek spreekt van meer fietsongevallen. Hoe zit het met veilige fietspaden dwz van het soort dat verschillend is van een lijn op een drukke baan trekken? Hoe veilig en druk zijn de snelle fietsbanen ’s avonds, bij nacht en ontij? Of bestaat er geen ‘me too’ langs zo’n weg in het aardedonker?

‘Leve de fiets’, maar er is nog veel werk aan de winkel om elke stad en elk dorp fietsvriendelijk te maken. België kan nog niet tippen aan Denemarken of Nederland.

En nu schiet dit lied mij te binnen: ‘Lat mie mo lopen langs de strote…mee me lief dat ik zo..geire zie…ik leire were te voete lopen….’

Frauke J.

FraukeJ. Brief 5 'Iedereen op de elektrische fiets'

‘Iedereen op de elektrische fiets’

Beste Lezer,

Onlangs las ik enkele artikels waarin het snel en efficiënt fietsen wordt aangeprezen, begrijpelijk in een wereld van ‘hard werkende mensen’. Men spreekt van het aanleggen van fietssnelwegen - of zijn ze er al? Over de elektrische fiets wordt gesproken alsof het een alternatieve auto is.

Het lijkt erop dat het ‘rapraprap’ nu bij de fietser wordt gelegd.

Tegelijk pleiten we al jaren voor het verlangzamen van het verkeer. Hoe langer ik leef hoe meer ik zie hoe we onszelf soms tegenspreken. Indien je het mag geloven snort heel Vlaanderen binnenkort rond op een elektrische fiets. ‘Snort’ schrijf ik, en neen, je hoort  zo’n fiets niet snorren maar toch zoeft hij plots langs je heen. Een snorfiets hoorde je nog afkomen, je had er een extra rijbewijs voor nodig en diende een helm te dragen. Het lijkt alsof er delen uit ons collectief geheugen verdwijnen. Ik snap niet dat die knappe koppen in de politiek niet verder  kijken dan hun neus lang is. Mijn gezond verstand vertelt me nu al dat er binnenkort een nieuw soort ongevallen zal ontstaan nl. e-fietsers die botsen op fietsers en voetgangers. Meer nog: ik heb het in mijn eigen straat al zien gebeuren. Meer nog er werden onlangs in de krant al meer ongevallen met fietsers gesignaleerd!

Beste lezer: vraagt u zich ook wel eens af waar de trage weggebruiker binnenkort nog wandelt, loopt of rijdt? Ik wel.

Opnieuw schiet me een flard van een lied te binnen: ‘Hoe sterk is de eenzame fietser…?’

Mvg,

Frauke J.

Frauke J. Brief 4

 Beste lezer,

Uiteraard is het erg prettig dat er mensen zijn die hun auto inruilen voor een fiets, en toch is er ook iets raars.

Toen ik in de stad fietste vroeg ik me af wie nu de zwakke weggebruiker is. Er leek wel een nieuwe pikorde te zijn ontstaan.

Bovenaan prijkt koning auto: dat is een blijver, je kunt er niet tegenop.

Dan komt het flitsende fietstype: ‘Ik fiets snel, sta me niet in de weg!’

Volgt het nonchalante type: ‘Ik fiets of ga te voet en doe maar wat, blijf vooral uit mijn buurt. Verkeersregels? Bestaan die dan?’

Onderaan bungelen de aarzelende types: ‘Ik leer fietsen’, i’k kan niet goed fietsen, ‘ik fiets of stap traag…’ – kortom: alle langzamen in het verkeer.

En tenslotte heb je ook deze nog: de ‘Ik ga overal te voet’-types.

Ik bedacht dat alle weggebruikers een verkeersles zouden kunnen gebruiken.

Meer fietsers in het straatbeeld: dat vraagt om goede fietspaden. Meer fietsers in het verkeer vraagt om goede afspraken tussen fietsers, autobestuurders, bromfietsers en voetgangers. De elektrische fiets mogen we stilaan als een aparte categorie beschouwen.

Meer hoffelijkheid tussen alle gebruikers van onze wegen is nodig om malheuren te voorkomen. ‘Hoffelijkheid’: het  klinkt wat ouderwets, ik weet het, en toch is het mijn bescheiden gedacht dat al die nieuwerwetse maatregelen anders nieuwe wijn in oude zakken worden.

Wat denk jij ervan, beste lezer?

Mvg,

Frauke J.

'Iedereen op de fiets'

Frauke brief 3

Beste lezer,

‘Iedereen op de fiets’

 Deze veel gehoorde slogan indachtig stapte ik onlangs terug de fiets op. Het was vele jaren geleden en dus even wennen. Al voelde het in het begin wat houterig, toch bezat ik nog genoeg trapautomatisme om de juiste cadans te vinden. Het verschil met vroeger was dat ik me niet langer alleen op het fietspad bevond, we waren met velen. Tot mijn verbazing was dat fietspad desondanks niet zoveel breder geworden. Een snorfiets raakte, op een haar na, mijn volle fietstassen. Langs een drukke weg kwam plots een fietser in tegengestelde richting me tegemoet. Een beetje paniekerig begon ik te bellen maar ik kreeg een middelvinger, blijkbaar was dit stukje fietspad tweerichtingsverkeer. Fietsen van allerlei formaten en met verschillende snelheden passeerden mij. Om in de stad te komen lagen er nog behoorlijk wat hindernissen op mijn pad. Minstens drie bouwwerven in één straat dirigeerden me van het fietspad af. Hier en daar stonden kleine bestelwagens op het fietspad geparkeerd. In de stad geraakte ik even uit koers, want fietsers reden er kriskras door elkaar en voetgangers baanden zich daartussenin een weg.

Ik had al mijn concentratie nodig om heelhuids uit die doolhof te geraken. Bovendien had ik weinig houvast: de stoplichten waren verdwenen en ik zag bijna geen zebrapaden meer. Voor veel fietsers was links of rechts houden een achterhaalde verkeersregel. Net nu we voor alles in het leven regels uitvinden worden deze in het verkeer geschrapt en dat op een ogenblik dat er meer fietsers dan ooit zijn.

‘Iedereen op de fiets’ is toe te juichen, maar wie is ‘iedereen’? Is ‘iedereen’ ook het kind dat pas fietst, de ouder wordende mens die ook niet altijd zeker van zichzelf is in het verkeer? Is dat ook de minder behendige, de lamme, de kreupele, de dove en de blinde? Wie staat model voor ‘iedereen’? Na mijn stressvolle fietstocht dacht ik dat ‘iedereen’ best fietsvaardig, gezond en een beetje maar niet té jong is om de huidige situatie aan te kunnen.

Op mijn terugweg uit de stad zocht ik mijn weg op een druk kruispunt. Iemand riep ‘kan het niet wat sneller moeke?’ Verontwaardigd hield ik mijn gelijkmatige tred. Neen, mij fietsen ze zo rap (nog) niet van mijn sokken.

 Mvg,

 Frauke J.

'Iedereen op de fiets'

Frauke brief 2

Beste lezer,

Onlangs stapte ik opnieuw op de fiets, dat het was lang geleden…

Er flitsten liedjes door mijn hoofd: ‘Fietsen op de heide….jij en ik alleen..’ en  ‘Hé kleine meid op je kinderfiets..’ . Ze deden me denken aan vroeger, aan mijn kindertijd.

 Vroeger, beste lezer,  fietste ik veel.

We fietsten met het hele gezin, want we hadden geen auto. Mijn eerste  fietsdagtocht herinner ik mij als één lange valpartij: ik schampte af op een stoeprand, viel over een uit stekende boomwortel en ik reed mijn eigen zus omver. Fietsbehendigheid was niet echt mijn talent: ik heb het letterlijk met vallen en opstaan geleerd. In die dagen werd niet zoveel gereisd: hoogstens twee keer per maand gingen we op uitstap met de fiets, te voet of met de bus. Verder gebruikten we de fiets om boodschappen te doen, familie te bezoeken.

Later fietsten wij, jonge meisjes, langs het kanaal naar school.

We fietsten traagzaam langs het water, haalden de vrachtboten in. We leerden het leven van de schippers op de vaart kennen. Jongens reden in ons kielzog. Fietsen begon leuk te worden.

Nog later fietste ik naar mijn werk, ik had dan wel een auto maar geen rijbewijs.

Rijden van en naar het werk was een verpozing. Er waaide rust door mijn hoofd.

Fietsen was verlangzamen, gaf mij een gevoel van vrijheid, misschien te vergelijken met hoe een zeiler zich op zee voelt. Je verstand op nul waardoor juist dan een nieuwe wind waait.

Vandaag heeft fietsen een ander élan gekregen, maar daarover meer in een volgende brief.

 Mvg,

 Frauke J.

Frauke J. Brief 1

Beste Lezer,

Op deze nieuwe schrijfplek zet ik mijn brieven aan u verder. Het is wellicht ongewoon mij hier, op de sociale media, te vinden. Eerder schreef ik brieven aan krantenredacties, plaatste mijn woonkamer in een tentoonstelling, mijn brieven plakte ik als muurkranten in de stad; er bestaan mooie foto’s van.

Ik blijf het belangrijk vinden mijn ‘stem’ te laten horen, een ‘iemand’ te zijn.

U hoeft niet zo een hartje aan te vinken onder mijn brief, hem lezen is mij genoeg.

Want ‘een stem hebben’ is meer dan spreken:

er komt geluid uit je keel

het zijn niet zomaar woorden

geen losse noch loze zinnen

je hebt een mening over dit en dat

je krabbelt en schrijft neer

je spreekt luidop, reciteert desnoods

je roept niet langer in de woestijn

misschien zijn er mensen die je horen

Mvg,

Frauke J.

Deze Frauke brieven zijn een verder zetting van een project dat in 2011 ontstond (zie onderstaande tekst voor duiding van het project).

In een vorige zoektocht naar ‘een stem’ (Kruidtuin 2017) werd via foto’s verslag uitgebracht van een muurkranten actie in de stad.

In een nieuwe zoektocht naar een eigen stem bieden de foto’s van Herman Baert ondersteuning en illustratie bij het woord.

Niemand

Een niemand is een iemand
Laat dit duidelijk zijn voor wie
in de vergeten straat woont

er hangt een geur van kippensoep

‘de mensen’ zeggen ze
wie zijn ‘ de mensen’
uit wiens mond spreken ze en welke taal?
 

De mensen
staan in de hof,
staan aan hun deur,
sporen naar hun werk,
blijven travakken
vrijen, verdienen, verteren…
zwijgen, zwoegen, zweten…

De mensen
bij de bakker halen ze brood
ooit gaan ze dood.

Frauke Jemand

Frauke Jemand

In het jaar 2005 ontmoette ik, in een straat van de stad waar ik destijds regelmatig kwam, een vrouw. Ze stond in de deuropening en sprak mij aan.

De vrouw, laten we haar M noemen, had al een groot stuk leven achter de rug.

Ze wist veel over het reilen en zeilen in haar straat: ze kende bijna alle mensen die haar deur voorbijgingen bij naam. Over veel had deze vrouw een uitgesproken mening. Ze had een mening over de politiek in eigen land en in de wereld.  Ze praatte over klein en groot nieuws, over goed en kwaad.

Veel mensen liepen haar achteloos voorbij, zodat het soms leek alsof ze tegen zichzelf praatte. Ik bedacht dat zij op haar manier een buurtwerkster, het geweten, de spiegel van haar straat en haar wijk en verder was.

Het stemde mij mismoedig dat deze vrouw geen stem, geen forum had om van zich te laten horen.

M. kreeg van mij een eigen leven als ‘Frauke Niemand’. Voor mij stond ze symbool voor de vele naamlozen in vele straten in nog meer steden.